Arrays: JavaScript Programlamada Diziler

JavaScript, veri yapılarını ve mantıklarını oluşturmak için esnek ve güçlü bir dil olarak bilinir. Diziler (arrays), JavaScript programlamasının temel taşlarından biridir ve sıralı veri koleksiyonlarını saklamak ve yönetmek için kullanılır. Bu makalede, JavaScript'te dizilerin ne olduğunu, nasıl oluşturulduklarını ve kullanıldıklarını inceleyeceğiz.

Dizi Nedir?

Dizi, bir veya daha fazla öğeyi sıralı bir şekilde saklayan veri yapısıdır. Her öğe, dizide belirli bir konuma (indeks) sahiptir ve bu konumlar sıfırdan başlar. Diziler, herhangi bir veri tipindeki öğeleri saklayabilir, yani sayı, metin, nesne veya başka diziler içerebilirler.

Örnek bir dizi:

let sayilar = [1, 2, 3, 4, 5];
let karisik = [1, "iki", { isim: "Üç" }, [4], 5];

Dizi Oluşturma

JavaScript'te dizi oluşturmanın birkaç farklı yolu vardır:

1. Dizi Literali Kullanarak: En yaygın ve basit yöntemdir.

   let meyveler = ["Elma", "Muz", "Kiraz"];

2. new Array() Kullanarak: Bu yöntem, JavaScript'in yerleşik Array yapıcısını kullanarak bir dizi oluşturur.

   let sebzeler = new Array("Havuç", "Salatalık", "Lahana");

Dizi Elemanlarına Erişim

Dizi elemanlarına, dizi adı ve köşeli parantez içinde indeks numarası kullanılarak erişilir.

Örnekler:

let diller = ["JavaScript", "Python", "Ruby"];
console.log(diller[0]); // JavaScript
console.log(diller[1]); // Python
console.log(diller[2]); // Ruby

Dizi Metotları

JavaScript dizileri, veri ekleme, kaldırma, arama ve dönüştürme işlemleri yapmak için çeşitli yerleşik metodlar sağlar.

1. push(): Dizinin sonuna yeni eleman ekler.

   let diller = ["JavaScript", "Python"];
   diller.push("Ruby");
   console.log(diller); // ["JavaScript", "Python", "Ruby"]

2. pop(): Dizinin sonundan bir eleman çıkarır.

   diller.pop();
   console.log(diller); // ["JavaScript", "Python"]

3. shift(): Dizinin başından bir eleman çıkarır.

   diller.shift();
   console.log(diller); // ["Python"]

4. unshift(): Dizinin başına yeni eleman ekler.

   diller.unshift("Java");
   console.log(diller); // ["Java", "Python"]

5. length: Dizinin uzunluğunu (eleman sayısını) döner.

   console.log(diller.length); // 2

6. splice(): Belirli bir konumdan eleman ekler veya kaldırır.

   let sayilar = [1, 2, 3, 4, 5];
   sayilar.splice(2, 1); // 2. indeksten itibaren 1 eleman çıkar
   console.log(sayilar); // [1, 2, 4, 5]

7. slice(): Dizinin bir kısmını alır ve yeni bir dizi döner.

   let yeniSayilar = sayilar.slice(1, 3);
   console.log(yeniSayilar); // [2, 4]

8. forEach(): Dizinin her elemanı için bir işlev çalıştırır.

   diller.forEach(function(dil) {
       console.log(dil);
   });
   // Java
   // Python

Dizi Üzerinde Dolaşma

Diziler üzerinde dolaşmak için çeşitli yöntemler vardır. for döngüsü, for...of döngüsü ve forEach metodu en yaygın kullanılan yöntemlerdir.

Örnekler:

let meyveler = ["Elma", "Muz", "Kiraz"];

// for döngüsü
for(let i = 0; i < meyveler.length; i++) {
    console.log(meyveler[i]);
}

// for...of döngüsü
for(let meyve of meyveler) {
    console.log(meyve);
}

// forEach metodu
meyveler.forEach(function(meyve) {
    console.log(meyve);
});

Çok Boyutlu Diziler

JavaScript'te diziler, diğer dizileri içerebilir. Bu, çok boyutlu dizilerin oluşturulmasını sağlar.

Örnek:

let matris = [
    [1, 2, 3],
    [4, 5, 6],
    [7, 8, 9]
];
console.log(matris[0][0]); // 1
console.log(matris[1][2]); // 6

Sonuç

Diziler, JavaScript'te veriyi sıralı ve yapılandırılmış bir şekilde saklamanın güçlü bir yoludur. Dizileri kullanarak, veri koleksiyonlarını yönetebilir ve işleyebilirsiniz. Bu makalede öğrendiklerinizi kullanarak, kendi JavaScript programlarınızda dizilerle etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. İyi kodlamalar!